CAPD – Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego

TERMINOLOGIA

Katz i wsp. [1992] opisali przetwarzanie słuchowe, jako „to, co robimy z tym, co słyszymy” („what we do with what we hear”). Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego (ang. Central Auditory Processing Disorders – CAPD) opisywane są jako nie możność pełnego wykorzystania słyszanego sygnału akustycznego przy prawidłowym jego odbiorze w strukturach obwodowych [Katz 1994]. Oznacza to, że pomimo prawidłowego słuchu fizycznego (prawidłowy wynik audiometrii tonalnej, audiometrii impedancyjnej, otoemisji akustycznych, ABR) osoba ma problemy z przetwarzaniem usłyszanej informacji dźwiękowej. osoba ma problemy z przetwarzaniem usłyszanej informacji dźwiękowej.

OBJAWY
Osoby, u których występują centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego mogą mieć problemy z:
– rozumieniem mowy w hałasie (np. w klasie szkolnej, na ulicy),
– rozumieniem mowy zniekształconej (pogłos w pomieszczeniu, mało wyrazista artykulacja mówcy),
– rozumieniem dłuższych wypowiedzi, pytań, instrukcji,
– uczeniem się w oparciu o percepcję słuchową,
– nauką języka obcego,
– zapamiętywaniem informacji podawanych drogą słuchową,
– robieniem notatek ze słuchu,
– szybko następuje u nich zmęczenie, trudności z utrzymaniem uwagi, zwłaszcza w pomieszczeniach z pogłosem lub w hałasie,
-występują problemy utrzymywaniem oraz podzielnością uwagi słuchowej, zwłaszcza, jeśli w tle słychać inne dźwięki,
– opóźnione reakcje na bodziec werbalny (nawet do kilku sekund) związane z powolnym przetwarzaniem usłyszanego sygnału,
– u dzieci dość często obserwuje się występowanie opóźnionego rozwoju mowy i zaburzeń artykulacji,
– inteligencja znacznie wyższa przy pomiarze testami niewerbalnymi niż werbalnymi,
– brak umiejętności muzycznych,
– nadwrażliwość słuchowa na głośne dźwięki,
– zaburzenia słuchu fonematycznego (trudności w odróżnianiu dźwięków o podobnych częstotliwościach (np. ś-sz), we wszelkich aspektach „obróbki” czasowej sygnału takich jak odróżnianie dźwięków o podobnej długości (cz-sz),

Podczas czytania i pisania występują problemy takie jak:
– opuszczanie lub dodawanie głosek, sylab podczas czytania,
– trudności w syntezie dźwięków, w scalaniu ich w dźwiękową całość wyrazu,
– trudności we właściwej informacji czytanych treści ;
– nieprawidłowe odczytywanie całych wyrazów np. kordła zamiast kołdra,
– trudności w zrozumieniu przeczytanej treści wynikające z błędów w czytaniu, jak niewłaściwego rozumienia określeń słownych głównie pojęć bstrakcyjnych,
– trudności we właściwej intonacji czytanych treści,
– opuszczanie końcówek przy zbiegu dwóch spółgłosek np. spostrzeg, zamiast spostrzegł,
– zamiana końcówki w pisaniu czasowników, np. stanoł zamiast stanął,
– zamiana głosek dźwięcznych na bezdźwięczne tam gdzie w wymowie zachodzi asymilacja (w-f),
– trudności w pisaniu wyrazów z dwuznakami,
– trudności w różnicowaniu i-j,

DIAGNOZA
Przed przystąpieniem do diagnozy centralnych zaburzeń przetwarzania słuchowe, należy przeprowadzić badanie słuchu fizycznego, należy wykonać baterie testów audiologicznych:
• audiometria tonalna,
• audiometria słowna,
• audiometria impedancyjna,
• otoemisje akustyczne,
• w niektórych przypadkach badanie słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu ABR.

Jeżeli diagnostyka audiologiczna, wykluczy zaburzenia słuchu obwodowego, można rozpocząć dalsze badania za pomocą testów behawioralnych, podczas testów wymagana jest współpraca z pacjentem.

Do testów behawioralnych zaliczamy:
• DDT – Test rozdzielnousznego słyszenia na cyfrach (Dichotic Digits Test) polega na podawaniu konkurencyjnych cyfr do obu uszu równocześnie. Zadaniem osoby badanej jest powtórzenie cyfr słyszanych w obu uszach (ocena integracji słuchowej),
• CWT – Test mowy skompresowanej czasowo (Compressed Word Test) polega na powtórzeniu przez badanego słów które zostały skompresowane czasowo, tzw. test mowy zniekształconej,
• FTW- Test mowy filtrowanej (Filtred Word Test) polega na powtórzenie przez badanego słów przefiltrowanych, zmienionych częstotliwościowo tzw. test mowy zniekształconej,
• DPT– test sekwencji tonów różnej długości (Duration Pattern Test), polega na odróżnianiu i porządkowaniu tonów różniących się długością,
• FPT– test sekwencji tonów różnej wysokości (Frequen¬cy Pattern Test)polega na odróżnianiu i porządkowaniu tonów różniących się wysokością,
• GDT – test rozróżniania przerw pomiędzy bodźcami (Gap Detection Test).
Do baterii diagnostycznej należy również włączyć diagnozę:
• psychologiczną: ocenę poziomu inteligencji testami werbalnymi lub/i niewerbalnymi oraz ocenę pod kątem ewentualnych zaburzeń zachowania i zaburzeń emocjonalnych,
• logopedyczną: ocena artykulacji i sprawności językowej,
• pedagogiczną: ocena poziomu opanowania umiejętności szkolnych, w szczególności biegłości w zakresie czytania i pisania, w odniesieniu do oczekiwanego poziomu edukacyjnego,
• ocenę integracji sensorycznej SI.